Waar heb jij spijt van als je morgen overlijdt? Een Australische verpleegster die jaren in de palliatieve zorg werkte, schreef er een heel boek over, getiteld ‘The top five regrets of the dying.’ Ze vond grote overeenkomsten in spijt op het doodsbed, en schreef het boek zodat wij, de levenden, daar iets van zouden kunnen leren. Op nummer 1; had ik maar de moed gehad om het leven te leiden zoals ik dat zelf wilde, niet zoals anderen dat van me verwachten. Gevolgd door 2; teveel tijd besteed in de tredmolen van je werk, en daarmee te weinig tijd voor kinderen, vrienden, familie, een partner. Dan nummer 3, te weinig je gevoelens durven uiten, in het algemeen, in de confrontatie, in de liefde; om de status quo te behouden. Nummer 4, teveel mooie vriendschappen laten verslonzen, en op nummer 5: Het besef dat geluk een keuze is; ik had simpelweg meer gelukkig moeten zijn, moeten lachen op momenten dat ik dat wilde, zonder angst voor veranderingen.
Zeker een lijst om zinnige to do’s uit te halen voor 2017. Maar al denkende bleek dat lastiger dan verwacht. Want wat is dan het leven dat je wilt leiden? Alleen al over het maken van die keuzes zijn boeken vol geschreven. En wat als je iemand onherstelbaar kwetst, je geliefde bijvoorbeeld, en die pakt meteen zijn of haar koffers? Minder werken leek dan nog eenvoudig – als je niet in geldnood zit, of wilt sparen voor de studie van je kinderen. Hoe langer mijn mooie vriendin en ik er over dachten, hoe ingewikkelder het werd. Of waren we simpelweg ‘levenden’ die nog een leven te gaan hadden in zo’n overvolle wereld, met van die andere in de weg lopende levenden met lijstjes, die ook van alles wilden voordat ze stierven?
Hoe wordt je gelukkig? Uit de lijst van stervenden, bedachten mijn mooie vriendin en ik, was die het minst lastig voor levende mensen. Behapbaar. Denk terug aan je laatste moment van geluk. Klein of groot. En beschrijf dat eens. Wat was er zo mooi, lekker, heerlijk, ongelooflijk fijn? En zoek dat vervolgens zoveel mogelijk op, maak die momenten zelf. Maar bekijk verdomme ook je ongelukkige uren, vindt mijn mooie vriendin, en vermijd die (als dat kan) in het vervolg. Heeft niets van doen met angst, maar soms simpelweg met acceptatie. Wij kwamen tot een top 5 van do’s en dont’s in 2017, die we na een lange nacht terugbrachten tot 1 do. Daarmee tackelen we mooi de rest, zeiden we tegen elkaar.
- Ben jezelf (en lees heel af en toe – The top five regrets of the dying.)