“Een gezonde man behoudt tot aan het einde zijn voortplantings-vermogen en begaafdheid. Een vrouw verliest op zeker moment haar vermogen om zwanger te worden maar niet altijd de hartstocht om te beminnen. Wanneer ze haar jeugdige charme verliest, wordt ze een soort bastaard, geen man en geen vrouw, waarvan de psychologie bestudeerd dient te worden en die nog meer in bedwang gehouden moet worden dan het jonge meisje.”
Aantekeningen uit de research voor mijn tweede roman, gelezen in ‘Op de bres voor vrouwen,’ over de zoektocht van Benoite Groult naar de mannelijke voorstanders van de gelijke rechten van de vrouw. Bovenstaand citaat over de vrouw als bastaard, werd geschreven door Robert de Lamennais (priester, filosoof en schrijver.) Ook geschreven in 1859, maar nu door Michelet (historicus), een soort gebruiksaanwijzing voor de vrouw, “Enorme gevolgen van overspel van de vrouw; de beste remedie is haar uit haar slechte omgeving te halen, haar te corrigeren en haar een nieuwe leven te laten leiden, eventueel door emigratie,” en, “Haar niet vermoeien wanneer het onweert, en het probleem om een vrouw te onderwijzen: ze is niet in staat te delen en te abstraheren.”
Over voeding, diezelfde Michelet, “Ze heeft geen grote eetlust. Een beetje groente, fruit, melkproducten, dat vindt ze lekker. Ze heeft een afschuw van bloed. Bloederig eten staat haar tegen. De natuur heeft hun niet zo’n maag gegeven met een brute, malende kracht die ijzer, steen en vergiften aankan.”
Rousseau ( filosoof en schrijver) schreef in ‘Emile’ in 1762, “iedere vorm van opvoeding van vrouwen moet betrekking hebben op mannen: mannen behagen, verzorgen, opvoeden als ze jong zijn, raadgeven, troosten en het leven aangenaam en prettig voor hen maken.” Meisjes mogen volgens Rousseau gestraft worden, en moeten leren gehoorzamen aan de man.
“Rousseau stond in ‘Emile’ dus nog heel ver af van ideeën over gelijke rechten voor man en vrouw,” concludeert iemand op Wikipedia vervolgens ergens in de 21e eeuw, wat dan weer klinkt alsof het zomaar een standpunt is, dat ‘idee’ over de gelijke rechten voor man en vrouw. Een idee dat zomaar weer kan veranderen, in een onthutsend onvoorstelbaar wereldbeeld, zoals dat de afgelopen eeuwen bestond over vrouwen, en dus ook over mannen.
(p.s. Iets minder lang geleden, ook leuk – Freud definieerde ambitie bij een vrouw als ‘een neurose die de ontbrekende penis moet vervangen.’)