De leraar maatschappij van mijn zoon startte afgelopen woensdag zijn les anders dan normaal. De leraar voelde, zo vertelde hij de klas, “dat lesgeven niet genoeg was,”  en hij voelde “zich verplicht om iedere leerling zelfstandig te leren denken.”

Dochter appte halverwege de dag dat ze tijdens de Nederlandse les nergens anders over spraken dan over de overwinning van Trump. Op televisie zagen we ergens in een stationshal in Nederland een geschokte  vrouw  haar tranen wegslikken toen een journalist haar vertelde dat Trump gewonnen had, nee, ze wist het nog niet. En een al even verbaasde Amerikaan legde op het vliegveld uit waarom hij op Trump had gestemd: die zou toch snel afgezet worden, en zo waren het twee vliegen in een klap: beide presidentskandidaten verslagen.

Het regende de hele dag in Eindhoven, buiten wilde het maar niet licht worden, en terwijl het alweer donkerder werd, keken we naar Clinton die zich verontschuldigde voor haar nederlaag.

‘Do not think that you woke up today in a different world,’ las ik in een stuk van Ijeoma Oluo een van de vele Amerikaanse schrijvers die zich somber uitsprak na de verkiezingen, want ‘het was er al die tijd, maar nu is het aan de macht.’ “Winter is coming. I told you so,” schreef George R.R. Martin, en vervolgens las ik Dan Piepenbring die zijn schrijven niet meer ziet zitten,  want “there’s too much at stake now to pretend that everything is okay,” Hij voelt zich verplicht om iets te schrijven dat mensen opschudt, dat mensen helpt, om ideeën te schrijven die als glasscherven in de hoofden steken van mensen die je laten geloven dat er geen hoop is.

Meer dan de helft van de stemmers koos voor Clinton, dus ja, het volk koos, en niet alleen voor Trump, die hoop is er.  En ik hoop met die Amerikaan op het vliegveld dat Trump snel iets doet waardoor hij wordt afgezet, en natuurlijk hoop ik, dat die hoop de strategie was van minstens de helft van de Amerikanen die op Trump en de zijnen stemde.

Wie weet wat we zouden horen als het iedere stemmer gevraagd werd, die van Trump en Clinton. Die stemmer die een kruisje zet, en daarna van het ene op het ander moment tot een groep behoort, nadat hij het stemlokaal uit stapt in Jersey of Miami of het dorpje Stowe in Vermont. Zonder nuance op het scorebord, want nu is de stemmer voor of tegen. Groepsvorming met een self fulfilling prophecy effect, na en voor de verkiezingen.

En ik lees analyses en theorieën over groepsvorming en identiteit en hoe mensen keuzes bepalen en massa- en mediapsychologie op zoek naar iets, die verplichting die ook ik voel, net zoals de leraar maatschappijleer van mijn zoon,  omdat ik het niet wil geloven: dat zoveel mensen weloverwogen voor een racistische, seksistische president stemmen.