Waarom vrouwen vals over vrouwen schrijven

Blog

Het levert proza op dat in zijn wanhopige poging een uniek leven en een unieke liefde tot leven te wekken, onverwacht eenstemmig klinkt. Eenstemmig obsessief, vals, vrouwelijk, reikend naar het patent op echte liefde.’  Je zou haast denken dat het een stuk is uit ‘Handleiding voor de vrouw,’ van Michelet. Maar het is toch echt geschreven door Marja Pruis, schrijver, criticus en redacteur van De Groene Amsterdammer. En ze is niet zo heel veel ouder dan ik.

Pruis beschouwt in dit boek onder andere de romans van vier weduwen over hun overleden echtgenoot en/of minnaar; Simone de Beauvoir over Sartre, Renate Rubinstein over Simon Carmiggelt, Connie Palmen over Ischa Meijer en Clara Eggings over J.C. Bloem. Boeken die de dames schreven ‘ingegeven door verdriet, trots en woede, verlangend naar troost, erkenning en wraak,’ aldus Pruis. De vrouwen zijn de ‘min of meer officiële vrouwen’, want De Beauvoir was natuurlijk niet getrouwd met Sartre, net zoals Rubinstein niet getrouwd was met Carmiggelt. Kennelijk doet ook dat er iets toe, alsof de liefde zich laat dwingen door een (huwelijks)gelofte.

Ik begrijp niet helemaal wat Pruis in dit stuk probeert te zeggen. Misschien door die ene vervelende zin waarin ze haar mening over deze boeken samenvat; ‘Eenstemmig obsessief, vals, vrouwelijk, reikend naar het patent op echte liefde.’ ‘Vals’ is bijvoorbeeld een woord dat we alleen gebruiken in de omschrijving van honden, én vrouwen. ‘Vrouwelijk’ kan ze ook positief vinden, maar zo lijkt ze het hier niet te bedoelen. En is de liefde per definitie niet obsessief en dwingend? Alle grote liefdesromans kennen die obsessieve eenstemmigheid, fictie én non-fictie.

Misschien bedoelde ze het dan juist wel positief?

Of vindt Pruis het niet okay dat die ‘grote’ mannen na hun dood in de boeken van hun voetstuk vallen, want waarom ‘gruwelijke details prijsgeven die niets toevoegen aan een voltooide carrière?‘ Of dat de schrijfsters koketteren (weer zo’n woord dat we alleen voor vrouwelijk gedrag gebruiken) met een voorbije, grootse liefde? Iedereen weet toch dat relaties met een schrijver altijd op papier eindigen?

En natuurlijk zegt een recensie altijd meer over de recensent, dan over het te recenseren boek. Misschien was ze gewoon jaloers.